composteermethodes

  Ik gebruik Bokashi in mijn compostbak is daar meer over te vertellen of het goed is of niet Dank u !

Bokashi in je compostbak is prima. Probeer het er een beetje doorheen te werken. Hierdoor krijg je weer andere schimmels en bacterien in je compost. (meer biodiversiteit.) Er zullen ook bacterien sterven want bokashi is zuurstofarm en je compost als het goed is zuurstofrijk, vandaar dus dat doormengen. Ik moet je eerlijke zeggen dat ik niet zou weten hoe je je bokashi anders zou moeten verwerken. Je hebt ook niet altijd maar weer een plek in je grond waar je het kan ondergraven. Heb je een moestuin met 1-jarige groenten dan kan dat dus wel. groet en succes met je composteren Groet Toos Tuin

  beste Toos, vanuit een heel ander stadsdeel een vraag. Kun jij ons helpen aan gegevens van een goede cursus voor compostmeester? Alvast veel dank, namens de werkgroep Natuurlijk Tuinieren van volkstuin Klein Dantzig, Nell Jansen

Toos raad aan om Velt eens te vragen. info.amsterdam@velt.nu. Met vriendelijke groet, Lilian

  Iemand had het over de 'lasagna-methode'- wat bedoelde hij daar nou mee?

Daarmee wordt bedoeld dat je verschillende lagen maakt van droog en nat, groen en bruin materiaal. Bruin kan goed in de vorm van karton of zaagsel, kleingeknipte takken. Groen is bijvoorbeeld bladafval of GFT uit de keuken. Vergeet niet dat er regelmatig lucht tussen moet komen omdat alles inzakt en verdicht.  Je kunt hier een speciale beluchtingsstok voor kopen. Let op de verhoudingen: hoe meer diversiteit hoe blijer de bodem straks zal zijn.

  In mijn buurt zijn 5 moestuinbakken op een binnenplaats. In februari beginnen we met een wisselteeltplan. Bewoners gaan hun gft afval sparen. Het liefst willen we een smalle houten compostbak van duurzaam hout. Heb jij tips waar die te kopen. We hebben een budget van 100

Hi, De duurzame compostbakken zijn meestal duurder dan 100 euro. Waarom maken jullie er niet zelf een? Of laat er een maken door een timmerman? Er staan meerdere DHZ compostbakken op internet. Dan weet je zeker dat er duurzaam materiaal wordt toegepast. Onbehandeld FSC eiken, kastanje of robinia b.v. of hout van Stichting Stadshout? Ik zou de bak niet te smal maken. In de winter kruipen de wormen graag naar het midden om warm te blijven. Lilian

  Hallo Toos, ik zie soms schimmel op zeer vochtig spul ontstaan, is dat een probleem voor mijn wormencompost?

zeker wel, een goede wormencompostbak heeft een vocht afvoer. Schimmel is een onderdeel van het afbraak proces. Zorg ook in de wormencompostbak voor karton of zaagsel. Dit moet je toevoegen voor de groen/bruin verhouding om een mooi eindresultaat te krijgen.

  Hallo Toos, ik moet nog een bak kopen, maar kan ik bij jou vast wormen halen?

We kunnen zeker iets afspreken, ik heb meestal wel wat wormen om weg te geven. Alleen voor jou is het te vroeg! Een nieuwe wormenbak moet eerst een tijdje staan voor je de wormen kan toevoegen.

Tenzij je kunt starten met half gecomposteerde groente resten. Anders hebben ze niks te eten.

Wormen kunnen niet knabbelen aan groenteresten, want ze hebben geen tanden. De restanten moeten dus eerst lekker zacht worden. Minimaal een week liever nog 14 dagen wachten.

  ik heb aardig wat ruimte dus ik dacht aan een systeem met 3 bakken. waar moet ik aan denken?

Elke bak heeft een andere toepassing: in bak 1 verzamel je je afval in lagen. De eerste laag is grof hout afval, oude takken etc. Ook hout dat al een keer eerder in de compost zat. Hout verteert langzamer dan groen en kan dus prima nog een cyclus mee tussen het andere afval. Hiermee krijg je ook steeds wat extra schimmels in je compost. Bijna iedereen heeft een regelmatige aanvoer van groen afval (tuin groen en keukenfruit en groente restanten) dit komt in een laag van 5 tot 10 cm erop. Daarop komt weer een laag houtachtig afval. Dit kan ook in de vorm van karton liefst in stukken gescheurd.  Dan weer groen afval.

In het vroege voorjaar heb je na de voorjaarssnoei meestal wat meer houtachtig afval. Aangezien je dat niet in een keer kunt verwerken bewaar je dat in je 2^e bak. Samen met karton, want bij wie komt er nu tegenwoordig niet regelmatig een pakje binnen?

De 3^e bak is om nadat je 1^e bak vol is dit spul om te keren in de nog lege bak en daar rustig verder te laten verteren. Meestal kom je halverwege de volle 1^e bak een enorme hoeveelheid wormen tegen. Deze zijn onderin al klaar en nog niet toe aan het bovendeel. Zij eten blij verder na het omzetten van de restanten.

Nog een tip: Zorg dat er altijd lucht in je compost komt. Je kunt hiervoor ook regelmatig met een stok in de compost prikken en even flink heen en weer bewegen. Je maakt daarmee lucht gangen.

  ik zie geen wormen in mijn compostbak, die op tegels staat, moet ik dan wormen kopen?

waarschijnlijk zitten ze middenin, waar de resten al een flink eind verteerd zijn. In je compostbak zie je de wormen meestal niet. Helemaal bovenin zijn de groenrestanten nog te hard voor wormen. Bovenin gaan eerst de bacterien en schimmels aan het werk, die maken de restanten zacht. Wormen eten al zacht geworden restanten.

  ik hoorde van iemand dat ik kalk tussen de GFT moet gooien, klopt dat en waarom is dat dan?

Vroeger werd dat geadviseerd omdat men dacht dat GFT van nature zuur was. Dat idee kwam misschien door ervaring met de mestvaalt van boerderijen, waar dierlijke mest en groenafval min of meer lagen te rotten omdat er geen zuurstof in het mengsel kwam. Inmiddels weten we dat compost in principe basisch is en meer dan voldoende kalk bevat. Als je dan toch kalk toevoegt, of bv houtas wat ook weleens wordt genoemd, dan verstoor je eigenlijk de omgeving waarin de micro-organismen hun werk kunnen doen.

  wat is beter, een compostbak of een compostton?

Het hangt een beetje van de hoeveelheid GFT die je produceert af, van je budget en van de hoeveelheid ruimte die je ter beschikking hebt om je vat/ton of bak neer te zetten. Een ton heeft een kleinere inhoud dan een bak. Er zijn eigenlijk vier opties: heb je alleen keukenafval dat is een wormenbak eigenlijk al voldoende. Produceer je wat groente- en fruitafval en een kleine hoeveelheid tuinafval dan is een compostvat ideaal. Een groter gezin dat wat meer GFT produceert of een grotere tuin heeft zou beter een bak kunnen aanschaffen. Tot slot: gaat het om echt grote tuinen en keukens die veel afval produceren dan kom je uit bij diverse compostbakken naast elkaar en/of composthopen.

grondstoffen voor je compost

  Mevrouw die de compostbak van de buren heeft gekregen, inclusief advies geen aardappelschillen geen citrusschillen geen uien en knoflook en is schimmel fout?

Daar wilde ze wel wat meer over weten. Aardappel schillen niet biologisch bijna allemaal bespoten met kiemonderdrukker, hierdoor gaan aardappelen haast niet meer kiemen. Die kiemonderdrukker verdwijnt niet tijdens de compostering en komt dan in je grond, dat wil je niet, zaden moeten gewoon kiemen. Zowel, citrus als ui en knoflook kunnen gewoon in de compostbak, snij het kleiner en meng het goed door het andere afval. Een halve sinaasappel schil rolt naar een hoekje en zal daar niet verteren in stukken en door de rest verdwijnt hij heel snel. Schimmel van groente en fruitafval of van houtig afval is absoluut geen probleem. Schimmel op brood is niet goed. Brood zo ie zo niet voornamelijk door de gist. De regel geen verwerkt voedsel maakt het waarschijnlijk makkelijker.

  Kweekgras is een hardnekkig onkruid, dat je niet zomaar op de composthoop kan gooien. ik wil het niet in de vuilnisbak doen, dus hoe kan ik het duurzaam verwerken?

Je kan het gras voor ongeveer 14 dagen in een emmer water doen, zorgen dat het goed onder water blijft staan.Op die maneier zal het gras zover  verrotten dat het niet meer uitloopt. Je kunt die emmer dan vervolgens gewoon over je compost uitgieten; de heftige lucht verdwijnt dan weer snel. Feitelijk is het gier (vloeibare mest) maken, wat je dan doet.

  Onze schuur van anderhalve eeuw oud is gesloopt en we hebben er een gigantische hoop dakriet aan overgehouden. Het afvoeren daarvan is onbetaalbaar. Wij hebben het plan om van het oude riet composthopen te maken. Is dat een goed idee of is dat niet raadzaam en waarom?

Het is altijd lastig om iets met alleen één soort materiaal erin te composteren. Riet bevat veel zuurstof, belangrijk voor een goede compostering, dus het is zeker geschikt materiaal. Je kunt het riet composteren maar meng het zoveel mogelijk met ander spul, bv nu in de herfst met blad.  Wat je ook kunt doen is je paden ermee afdekken, perfect om de modder te voorkomen en dan verteert het riet ter plekke. Gebroken riet is ook goed bruikbaar als afdekmulch in een border, een geveltuin of boomspiegel - het houdt de bodem beter vochtig in hete, droge zomers en geeft op den duur betere bodemstructuur. Aangezien dit riet al oud is zal het relatief snel composteren. Verspreid het riet ongecomposteerd of straks gecomposteerd over zoveel mogelijk terrein. Het bevat silicium en als je de compost/het riet goed verspreid krijg je overal een kleine silicium gift en niet te veel silicium op een plek. De silicium zal in het gewone composteringsproces (dus met grote diversiteit in de hoop) mooi combineren met andere mineralen en bodemleven en daardoor goed beschikbaar zijn voor planten die silicium nodig hebben.

  Beste Toos, ik heb veel afgevallen blad van mijn bamboeplanten. Kan dat bij de compost?

Bamboeblad is een mooie aanvulling voor je compost, maar alle soorten materialen moeten in verhouding zijn in je composthoop; maak laagjes met afwisselend materiaal. Als het vrij veel is kan je een deel in de compostbak gooien en een deel op de grond laten liggen naast de bamboeplanten. En verder is dit soort blad prachtig spul als basis bedding voor een wormenbak.

  Waarom is het zo belangrijk om groenafval in je tuin te houden? Soms is het teveel voor de compostbak.

Realiseer je dat alles wat wij aan plant zien was eerst een deel van de bodem. Op het moment dat wij een bloem afknippen of blad van bomen afvoeren verliest je tuin potentiële voedingsstoffen. Het blad van de bomen hoort op de bodem pal rond je boom. Als je afgeknipte takken of afgevallen blad weggooit moet je het weer compenseren met voeding. Om de bodem in stand te houden moet je hem voeden, met het groenafval maar liefst wat meer zodat je bodem langzamerhand rijker wordt. Soms heeft je bodem behoefte aan specifieke stoffen, dit kan je laten onderzoeken.

  Ik heb in een hoek van het park een compost plek gemaakt tussen wat stammen. Het lijkt alsof er ratten in rommelen, of andere beesten. Wat zal ik doen?

Je kunt gewoon doorgaan, want er zitten nou eenmaal ratten in de stad. Je kunt wel wat beter opletten dat je geen etensresten (gekookt) bij de compost gooit, of andere dingen waarvan je denkt dat er beesten op af komen (bv eierschalen).

wormen

  hoi toos, wat een fijne service. Dank alvast! Ik heb een wormenton gemaakt van een grote emmer met deksel. Paar vragen over de wormenton: 1. wat betekent het wanneer de wormen langs de wand omhoog klimmen? 2. heb je een tip wat ik kan gebruiken voor zand? Bladeren kan ik wel vinden hier in het bos bij het dorp, maar zand vind ik niet zo gauw. Kan ik schelpenzand gebruiken uit zo'n bus voor de vogelkooi? 3. iemand gaf de tip om er theezakjes in te doen, daar schijnen ze graag eitjes in te leggen. 4. ik had grote wormen gekregen van iemand (2 maanden geleden), die lijken nu weg te zijn, maar ik heb wel heeeel veel kleintjes. Enig idee waarom dat is? groet, lily

Hoi Lily, Omhoog klimmende wormen, betekent vaak dat het onderin te vochtig is. Heb je een goede afwatering? zo ja dan is het verstandig om klein gescheurd karton toe te voegen dat neemt het teveel aan vocht dan wel op. Dan zeg je dat je een grote emmer hebt. Wormen willen meestal niet teveel gewicht op hun lijf. Het zou kunnen dat dat het probleem is. Zand, dat mag je natuurlijk niet uit een kinderspeelterreinzandbak meenemen, maar vaak ligt er naast een zandbak veel zand, voor dat kleine beetje dat jij nodig hebt lijkt het me geen probleem als je daar wat van meeneemt. Als je theezakjes zonder plastic zijn, dat staat tegenwoordig op de verpakking, kan je die zeker gebruiken. En ja wormen vinden het fijn om ergens in te kruipen, bij mij hollen ze grote pitten avocado ed uit om in te kruipen. Ik doe ook een enkele keer een halve eierschil erin ook een mooi hol. Die grote wormen waren dat wel  compostwormen van 2 tot ca 10 cm? meer roodachtig dan blauwig? Of waren het regenwormen (tot wel 20 cm). Regenwormen worden ongelukkig in een emmer. Die willen op en neer door de grond tot wel een meter diep. Compostwormen zitten van niks = strooisellaag tot een cm of 20 diep. en scharrelen daar lekker rond. Je kleine wormpjes zijn jongen zo simpel. Heb je ook al eitjes gevonden> Die zijn zo ongeveer zo groot als een boekletter o een beetje ovaalrond dus. groet Toos Tuin

  Een cursist van de geveltuincursus belde. Heel blij met dat hij leerde hoe goed wormencompost werkt voor zijn geveltuin, hoeveel beter het nu met zijn planten gaat. Hij is nu op zoek naar meer wormencompost.

Dat kan hij van de week bij mij halen. Toos

  Ik heb het idee dat mijn wormen het zo goed doen dat ik er te veel heb. wat nu?

Als je te veel wormen hebt kun je ze doneren aan een wormenbak of wormenhotel in de buurt, of je kunt ze weggeven aan iemand die wil starten met een wormenbak. Er is ook een zogenaamd 'compostnetwerk', een mailgroep waarin je je vraag en aanbod kunt zetten. Neem daarvoor contact op met NMTzuid.  Je kunt vast iemand blij maken met de wormen!

problemen

  Er zijn erg veel vliegjes in ons wormenhotel. Er lijken weinig wormen te zijn. Veel vocht wat eruit loopt. Heb je tips waardoor er minder vliegjes zullen zijn? Ons oude wormenhotel werkte beter. Soort mierenhoopvorm. Dit is een oude touwklos.

Hi Astrid, Dit is het antwoord van compostmeester Toos: Het antwoord is meer bruin (droog blad, karton, eierdozen, gesnipperde takken). Dit kan al het vocht opnemen. Dus scheuren lieve mensen en elke keer iets toevoegen na groen, niet alleen nu het evenwicht verstoord is. De vliegjes. Ik schat in fruitvliegjes zijn heel goed voer voor jonge vogels en wespen. Dus de komende tijd oppassen. Er zullen meer wespen rond je bak zijn. Met vriendelijke groet, Lilian

  Ik heb niet genoeg ruimte op mijn balkon voor een wormenhotel en wil daarom kant-en-klare compost voor potplanten kopen. Bij Ekoplaza hebben ze tuinaarde compost, maar ik vrees dat dit niet bruikbaar is. Hoe kom ik aan goede compost? Liefst aan te schaffen in De Pijp of Rivierenbuurt.

Hi Odette, Wij adviseren altijd compost van https://www.bio-kultura.nl, daar hebben we heel goede ervaringen mee. In Zuid is dat merk te koop bij De Aanzet en Odin Ceintuurbaan. Ik zou wel even bellen of ze compost op voorraad hebben. Hun tuinaarde-compost is ook prima. Groet, Lilian  

  mijn compost in de container is te droog. Er lijkt niks meer te gebeuren. Wat kan ik daar aan doen? Alvast dank voor antwoord, Marie-Louise

Gewoon water helpt, kleine beetje, zeg bij een flinke compost hoop elke dag een liter. Dan loop je niet het risico het te nat wordt. Eigenlijk met dit weer de deksel eraf!!! Regen genoeg. Knijp niet je theezakjes en koffiefilters uit. Ik hoop dat het zo goed komt, anders over 2 a 3 weken even op donderdag mij bellen. Groene groet, Toos Tuin

  Hallo Toos, Zojuist gebeld. Een kennis in Spanje klaagt dat zijn compost van (8 gewichtseenheden) groenteafval en (30 gewichtseenheden) koeienmest aan het eind (na 90 dagen) te basisch is (ongeveer pH = 9). Snap jij dat? En wat kan hij daaraan doen?

Het compostspreekuur start op 11 maart. Niet vanavond al. Hoi, Voor zover ik weet gebruik je koeienmest heel gericht. Ik persoonlijk heb het nog nooit door de compost gedaan. Wat boeren zelf doen is het mengen met stro, dan krijg je natuurlijk iets anders dan het door groencompost mengen. Zijn er daar in de omgeving geen boeren die zoals vroeger deden waar ze het aan kunnen vragen? Meer antwoord heb ik helaas niet voor je. vr gr Toos Tuin

  hallo Toos, ik heb zo'n kunststof compostvat met bodemplaat met gaatjes. volgens de fabrikant moest ie op een harde ondergrond staan, dus hij staat op een bestraat stuk in een hoek. volgens mij heb ik alles goed gedaan maar er heeft zich een giga-mierenkolonie in de bak gevestigd. kan het kloppen dat het composteren daardoor niet op gang komt? de temperatuur komt niet hoger dan 25, soms 30 graden .... 🙁 Dank, Sascha.

Hoi Sascha, Ik denk dat de mierenkolonie niet zoveel te maken heeft met de harde ondergrond. Het is vooral slim van de dieren dat ze vlakbij voedsel gaan wonen.   Ja die harde ondergrond, die maakt dat die bodemplaat netjes in vorm blijft enzo. Als je die harde ondergrond wilt handhaven, kun je dan de stenen in een rand leggen gelijk met je compostvat. middenin onder de plaat is dan geen steen meer. Daardoor krijg je een open verbinding met de grond, Hierdoor kan het bodemleven makkelijker in en uit je vat. Bodemleven in je vat is een belangrijk onderdeel van het composteringsproces.   Omdat je vat stabiel staat kan er ook goed lucht via de onderkant komen. Lucht is noodzakelijk voor een goede compostering. Maar teveel lucht en je hele compostering stopt. Het is dan ook zaak om in lagen te werken, groente afval en groen tuinafval is 1 laag de volgende laag wat droger spul zoals oude stengels etc. (eventueel wat karton) alsof je lasagne maakt. De droge laag niet te dik die moet vocht krijgen uit de groene laag, gebeurt dit niet dan kan het bodemleven niet naar boven, die hebben een licht vochtige omgeving nodig. Daar stagneert dan het proces.   Ik ben bang dat dat bij jou het geval is. zet met dit lekker vochtige weer de deksel maar een tijd open, dat zou maar zo je probleem op kunnen lossen   oh ja die temperatuur, Alleen hete compost wordt veel heter. In een gewoon compostvat is juist 25 uiterlijk 30 hartstikke mooi wormen vinden dat heerlijk.   Is dit allemaal nog niet duidelijk bel dan vanavond even het compost spreekuur. 020 6921424 elke donderdagavond tussen 19 en 20 uur De laatste week van juli 1-malig niet.   vriendelijke groet Toos Tuin

  Ik heb een balkonton met wormen, maar ook permanente invasie van vliegjes uit deze ton. Wat kan ik daar aan doen?

Je kunt het volgende doen: Toevoegen van meer houtachtig spul: takjes, wat blad, en eventueel karton, wc rolletjes, een eierdoos etc. Je moet deze spullen wel klein maken, dus in stukjes breken of scheuren. Het 2e het wormendeel aan de bovenkant afsluiten zodat de vliegjes er niet meer in kunnen, dit afsluiten dan wel met iets waar lucht doorheen kan, bv een oude theedoek of t-shirt.

  De grond in mijn tuin is erg dicht, compact, en de tuin ligt op een winderige hoek. Moet ik spitten, compost toevoegen en moet ik de planten beschermen tegen de wind?

Je kunt de bodem het best met rust laten, het bodemleven is veel beter in staat om je bodem luchtig te houden dan wij met ons spitten kunnen. Maar dan moeten we wel goed voor het bodemleven zorgen. Om dat op gang te brengen moet je zeker compost toevoegen. Dit helpt je planten ook ter bescherming tegen de winterkou. Daarom moet je als de kou invalt niet meer snoeien, en pas in het voorjaar weer gaan knippen - anders kunnen de takken invriezen.  Alle blad dat van de bomen is gevallen moet je van het gazon harken en  in de borders gooien, ter bescherming van bodem en insecten.