Een echte armoedzaaier
di 17 december 2024
Lilian Voshaar
foto Lilian Voshaar
Elk jaar verheug ik mij op de bloeiende stokrozen bij de winkelboogjes van het Victorieplein, vlakbij ons huis. Bij iedere steunbeer staat zo’n mooi groepje stokrozen in een minuscule spleet tussen de tegels hun best te doen. In juni, juli bloeien ze. Steen verandert dan opeens in tuin, ik word daar heel blij van. Maar waarom staan die stokrozen nou juist daar?
Stokrozen in je tuin
We spreken vaak mensen, die hebben geprobeerd om die stokroos hun tuin in te halen. Meestal zonder succes. Een stokroos wil pionieren in zand en kalkrijke grond. Daarom doen die stokrozen bij de boogjes het zo goed tussen de tegels. Maar zaaien deze zich zelf uit of worden ze gezaaid? Worden ze door iemand onderhouden?
Stokrozen Josie
Foto Peter Lange
Jaren geleden maakte ik kennis met Josie Dubbeldam, de dame die zich al heel lang inzet om van Amsterdam een stokrozenstad te maken. Josie heeft in het verleden met haar prachtige bakfiets vol met zaadjes en plantjes op onze Natuur&Milieumarkt gestaan in het Sarphatipark. In dit interessante artikel vertelt ze over haar project Amsterdam Stokrozenstad. Zij weet bijna alles van stokrozen. Bijvoorbeeld dat er in stokrozen flavonoïden zitten, die slijmoplossend werken en helpen bij keelpijn en bronchitis. Dan zou thee van stokroos dé thee voor de Amsterdam zijn met al zijn fijn stof en andere luchtvervuiling.
Toverbal
Stokrozen brengen bastaarden voort. De moeder ken je, maar de vader komt langs via onze nijvere hommels en is dus onbekend. Net zoals bij een muurbloem en Oost-Indische kers weet je niet wat voor kleur bloemen je het volgende jaar uit het zaad krijgt. Het zijn net toverballen. Heel verrassend dus. Wil je zeker zijn van de kleur, koop dan gecertificeerd zaad zoals voor zwarte stokrozen. Die worden in een afgesloten kas gekweekt, zodat ze niet bestoven kunnen worden met stuifmeel van een andere kleur stokroos. De plant maakt ook jonge planten aan bij zijn oude wortels en die houden wel de kleur.
Pioniers
Dus door zaaien en grondscheuten plant de stokroos zich voort tussen tegels en op kalkrijke grond. Het is daarmee een echte pioniersplant. Pioniersplanten zijn vaak ook indicatoren voor hoe het met de bodem is gesteld. Heermoes groeit waar mineralen ontbreken en de grond slecht water doorlaat, brandnetel groeit daar waar veel stikstof in de bodem zit. En ga zo maar door. ‘Ken uw bodem door te kijken wat er groeit’ is een oud tuinmannengezegde. Door je tuin te lezen, weet je wat de bodem nodig heeft om planten beter te laten groeien. Zo intrigerend, ik zou daar nog wel een workshop of lezing over willen organiseren. Lijkt jou dat ook interessant?
Guilty pleasure
Ze doen het goed hier in Amsterdam en veel Amsterdammers genieten met mij van die stokrozen. Een stokroos zaait zich uit op de wind, door grondscheuten én door mensenhanden. Velen van ons zien dat laatste als een ‘guilty pleasure’. In augustus lopen we langs de zaaddozen, plukken een handje zaden en strooien deze prachtige plant uit in alle saaie kale hoekjes, die we maar tegenkomen. Zodat er het jaar daarop nog meer bloeien.
Dus nu weet je hoe die stokrozen overal komen. Wij helpen ze een handje met deze vorm van guerrilla gardening. Help jij ook mee?