Dit was 2015

Een beeldoverzicht van onze activiteiten in het afgelopen jaar. Enthousiaste vrijwilligers hebben goed en hard gewerkt en hun buurt vergroend.

Bereikbaarheid Natuur&Milieuteam

Tussen 21 december t/m 3 januari doen we het rustiger aan. Dat betekent dat er geen spreekuren zijn in De Pijp en Buitenveldert, dat de telefoonlijnen niet bemenst zijn en dat we ons mail niet lezen. Heb je echt een calamiteit, stuur een mailtje met de opmerking spoed naar info@nmtzuid.nl (dat lezen we wel).

Fijne feestdagen!

Anna, Bart, David, Ilse, Lilian
Natuur&Milieuteam Zuid

IVN-Bomencursus

Helaas is deze cursus inmiddels al vol!

Bomen van de winter naar het voorjaar

Deze IVN-bomen cursus is bedoeld voor iedereen die bomen (beter) wil leren kennen en begrijpen. We maken ze mee van “koud kaal en grauw” naar “sappig fleurig en groen”. Van januari tot half juni vier lesavonden, vijf excursies en een spannend “eindexamen” in het Amstelpark, afgerond met een gezamenlijke lunch!

Zoveel mogelijk het seizoen volgend komen aan de orde:
• Algemene kennis van loofbomen coniferen en het bos.
• Groei, bouw en fysiologie.
• Herkennen van de belangrijkste inheemse soorten aan o.a. winterkenmerken en silhouet.
• Bladvormen, bloei, bestuiving en extra aandacht voor katjes.
• En een vragenuurtje voor alles wat we anders zouden vergeten.

Data en locatie
4 theorielessen in de Rietschuur in het Amstelpark op dinsdagavond van 19.30 tot 21.45 uur:
26 januari, 23 februari, 5 april, 24 mei

5 excursies en één examen op zaterdagochtend van 10.30 tot 12.30 uur:
30 januari – Amsterdamse bos,
27 februari – Frankendael
9 april – Beatrixpark
14 mei – Nieuwe Oosterbegraafplaats
28 mei – Kasteel Groeneveld in Baarn
11 juni – Amstelpark

Docenten
Gert Snoei in nauwe samenwerking met Annie Oude Avenhuis en Yvon Kraaijeveld.

Opgave en kosten
Opgave bij Joost van der Horst, bij voorkeur via mail: joost.vanderhorst@gmail.com, of 06-12035201. De cursus kost 55 euro voor leden/donateurs en 65 euro voor niet-leden. Dit bedrag kan overgemaakt worden op bankrekeningnummer NL81INGB 0004740601 ten name van IVN Amsterdam onder vermelding van Bomencursus.

Ingekomen activiteit

Groene en duurzame wensen

Tijdens de Natuur&Milieuborrel op 10 december vroegen we mensen Wat is jouw duurzame en/of groen wens voor 2016?

• Mogen in 2016 alle pleinen in Amsterdam groen zijn
• Groene pleinen, groene straten, geveltuinen zonder gaten
  Concreet maken “Living Pavements”
• Weer een roos in de 1e J. van Campenstraat-nu ook een bakje voor hem metselen
• Respect voor de geveltuin van een ander
• Veel mooie watertuinen!
• Permanente buurttuin plekken
• Heel veel plekken waar wij groen kunnen tuinieren en gezellig alles bewerken
• Meer groen in de Pijp
• moestuin in mijn straat
• dat we in de parken veel mogen vondelen
• Dat de bebouwing van Amstelveenseweg 122 niet doorgaat zoals gepland, maar wordt herzien in een kleiner project met meer ruimte voor groen zoals het was!!!
• Blije bomen
• Elke straat van de pijp tenminste 3 bomen.
• Campaign voor Food Forest Public Places
• boombescherming minder tegels
• Waar zijn de boomridders?
• Alle auto’s de Pijp uit!
• Afvalbak voor blikjes
• openstelling kijktuin een keer per jaar voor buurtblokdiner
• nog meer binnenshuisgroen op President Kennedylaan
• Imker van het Amstelpark wil gebruik mogen maken en/of met anderen van het “Postbank”gebouwtje (voormalige bijentuin tijdens de Floriade) voor het plaatsen van bijenkasten
• Alle woningen geïsoleerd
• Alle woningen energie neutraal
• Zonnepanelen op alle goeie daken
• De beste duurzaamheid is zuinigheid
• Dat stadsdeel Zuid ook in de toekomst de herplant serieus neemt en bijvoorbeeld bij herinrichting van straten de bomen in volle omvang en getallen terugkomen
• Nestplekken voor de gierzwaluwen in bouwprojecten integreren
• Veel vogels en amfibieën
• een bloem-en bijenrijk stadsdeel Zuid
• Laten we allemaal tenminste een plant planten waar bijen van houden
• buurtschuur
• plantenwanden op basisscholen
• samen alle woningen op duurzame energie
• Mogen NMTZuid de samenwerking met Stadsdeel Oud-West versterken dat ook aan het Vondelpark grenst.
• Meer politikologie in Nami. Vooral in de Watertuin! Diepgang
• Een gezond milieu
• Vrede thuis, vrede met je buren, vrede met iedereen
• Groen, Groener, Groenst
• Allemaal een goed 2016
• Groen geluk voor allen in 2016
• Dat alle mooie groene initiatieven in vrede en harmonie morgen worden uitgevoerd!
• Adembenemende gezonde en liefdevolle 2016!
• Op naar een groene, gifvrije wereld.
• Op dat alle ‘kleine beetjes’ de groene groei bevorderen en ook het bewustzijn van de mensen meegroeit.
• Waar blijft de bevlogen jonge generatie waar wij dit allemaal voor doen?
• Dat de wereld net zo groen mag worden als ik grijs!

Mail ons ook jouw wens voor 2016!

App om de buurt te verbeteren

Ken je de buitenbeterapp al? Daarmee kun je met je smartphone dingen als zwerfvuil, onkruid, kapotte stoeptegels of een lantaarnpaal die uit is direct melden bij de gemeente. http://blog.verbeterdebuurt.nl/apps/

Compostgilde Amsterdam van start

Sinds afgelopen vrijdag is Amsterdam een Compostgilde rijker. Diverse initiatieven die al bezig waren met mensen zelf te laten composteren zoals Balkonton, Buurtcomposteerders, Studio Claire Hornn, De Duurzametuin en de HomeComposter hebben de handen ineengeslagen om thuiscomposteren samen te stimuleren.

Het Compostgilde heeft als doel 20% van alle stadsbewoners zelf te laten composteren in 2020. Er zijn verschillende methoden: van wormcomposteren tot bokashi of een composthoop. Welke methode het beste bij je past, is afhankelijk van hoe je woont (heb je een balkon of wil je binnen aan de slag?), wat voor GFT afval je hebt, of je met de buren iets samen wilt doen en hoeveel tijd en geld je er in wil investeren.

Kijk ook hier om meer te weten over wat composteren is en waarom je het zou doen. Of kijk op onze agenda naar 2 en 10 december voor compostworkshops in Amsterdam Zuid.

Als je het gilde wilt steunen kun je het boek Goud voor Grond kopen met veel nuttige informatie over composteren.

Het verhaal van de Bloeiende Borders Anrooijbuurt

Een groep enthousiaste buurtbewoners heeft het afgelopen jaar (2015) groenstroken in de Anrooijbuurt (Zuidas) ingericht met bloemrijke borders. Zij onderhouden die nu gezamenlijk. Hierbij verslag van initiatiefnemer Diederik Schwaanhuyser over hoe dit project tot stand is gekomen en hoe blij iedereen er mee is en hoe de buurt een stuk gezelliger en aangenamer is geworden. Kijk ook eens op de website van de bewonersgroep: Anrooijbuurt Gardens.

De aanzet

Najaar 2014 is de Pieter van Anrooijstraat opnieuw ingericht en lagen er ineens een aantal nieuwe groenstroken kaal.  Dit gaf mij het idee om met medebewoners iets bijzonders te gaan proberen: gezamenlijke groene buurtborders.

Ik woon in de Anrooijbuurt. Door mijn werk (ik ben hovenier/tuinontwerper en NME-docent bij de gemeente Den Haag) heb ik ervaring met zowel ontwerpen als met het onderhouden van tuinen en  met het werken met groepen mensen in het groen. Het leek mij mooi als ik mijn kennis kon gebruiken om met de buurt de kale borders in te richten en te onderhouden. Ik wilde zo het groen veel mooier maken en bovendien wat meer sociale reuring in de buurt creëren.

In januari 2015 ben ik naar de gemeente gestapt en heb mijn voorstel neergelegd. In de kern kwam het hier op neer:

“Er is een aantal nieuwe plantenvakken aangelegd en aantal bestaande vakken is er zo slecht aan toe dat ze sowieso moeten worden aangepakt. Als ik een groep buurtbewoners bij elkaar krijg kunnen wij dan het onderhoud van deze borders overnemen?”

De kerngedachte hierbij was dat wij het onderhoud op ons zouden nemen en dat wij in ruil daarvoor zelf mogen kiezen wat erin gezet wordt. De gemeente zou dan het plantmateriaal leveren en voor eventuele grondverbetering zorgen. Deze kosten zouden sowieso gemaakt moeten worden. De planten die wij erin zetten zijn weliswaar misschien iets duurder, maar dat wordt dan weer gecompenseerd door dat er nu geen onderhoudskosten meer zijn.

Het begin

In januari heb ik bij alle buurtbewoners een briefje in de bus gedaan met mijn plan. Daar kwamen ca. 20 geïnteresseerden uit. Met deze mensen ben ik naar de gemeente gegaan met het plan. De wijkmanager stond positief tegenover ons idee, ook vanuit de gedachte van buurtparticipatie, maar er was al wel een opdracht gegeven aan een hovenier (Wieringen Prins) om het terrein in te planten. Dat werd toen omgebogen. Zij  zouden  nu de planten leveren en zouden ons ondersteunen. Wij mochten aan de slag! De gemeente zou de planten leveren en de grond plantklaar maken. Wij zouden met een plantenlijst komen.

Er waren echter wel een paar voorwaarden:

1. Het moest een ontwerp worden dat, mocht de gemeente het weer terug in beheer krijgen, het niet te ingewikkeld zou zijn in onderhoud. Dat betekende  duidelijke groepen en niet te kwetsbare planten.
2. We hebben de verplichting het netjes te onderhouden. Dit betekent concreet beeldkwaliteiteis B of meetlat 6, conform de gemeentelijke normen.

Daarnaast hebben we met hulp van Natuur&Milieuteam Zuid een subsidie aangevraagd voor alle materialen en bijkomende kosten. NMTzuid bleek daarbij ook een grote steun bij het leggen van de contacten binnen de gemeente en regelde geregeld allerlei zaken.

Op basis van het animo van de buurtbewoners en het aantal vrijwilligers heb ik een inschatting gemaakt van  de hoeveelheid m2 die wij aan onderhoud aan zouden kunnen en vervolgens heb ik een ontwerp gemaakt. Enkele vakken zouden  vaste plantenborders worden. Deze zijn het meest arbeidsintensief. Enkele andere vakken zouden aangeplant worden met heesters en onderbeplanting van zodenvormende vaste planten. Dat is wat minder werk. Ik heb vervolgens in overleg met de gemeente een plantenlijst opgesteld. De beplanting moest aan de volgende criteria voldoen: makkelijke duidelijke planten, stevig, droogte resistent, deels schaduw resistent, antikonijn, lang bloeiend en deels wintergroen. Dat was al met al best een  uitdaging. Voor het aanplanten zouden we ondersteuning krijgen van de hovenier (Wieringen Prins). Wij zouden zelf de vaste plantenborders aanplanten en de hovenier zou de borders met de heesters en nog twee gemengde vakken aanplanten. De hovenier zou ook de beplanting leveren.

Aanplant

Op 25 april 2015 was het zover, we zijn gaan planten. Op één dag moesten er ca. 1.500 planten de grond in. De uitdaging was om het werk zo te verdelen dat alle 25 vrijwilligers die dag tegelijk aan het werk zouden zijn en alles makkelijk te vinden zou zijn voor iedereen zonder plantenkennis.

Ik had van tevoren een klein draaiboekje gemaakt: Er was voor iedere border een plattegrond en een aantallenlijst. De plattegrond bestond uit een schematische indeling van welke soort waar moest komen. Vooraf gaf ik een korte uitleg, zodat iedereen op de hoogte was  van de basisgedachte van het ontwerp, vooral hoe de groepen gemaakt zouden gaan worden, de grootte van de plantgroepen (ca. 1 a 2 m2 ), organische vormen, de lage soorten aan de rand, verschillende vormen, een lint erin etc.

Vervolgens ging 1 persoon meteen aan de slag om aan de hand van de plattegrond per border met een stok vakken in het zand te tekenen. Vervolgens zette deze persoon van iedere soort 1 plantje in dat vak, als voorbeeld. Ondertussen was de rest bezig om de planten per border uit te sorteren en klaar te zetten. Toen dat klaar was kon er geplant worden. Een deel van de mensen zette de plantjes (ca. 7 per m2) uit en verdeelde de planten mooi over alle vakken en de planters plantten vervolgens in. Toen alles eenmaal uitgezet was ging iedereen aanplanten. Op deze manier ging het zeer efficiënt en was iedereen tegelijk aan het werk. In drie uur zat alles erin!! Drie weken daarna heeft de hovenier de andere borders aangeplant.

Problemen

We hadden in het begin drie problemen: droogte, konijnen en de grondkwaliteit. Het voorjaar van 2015 was uitzonderlijk droog en een deel van wat we aangeplant hebben is verdroogd. Er was een afspraak dat de hovenier water zou geven, maar dat was zo weinig en incidenteel dat het niet veel zin had. We hebben uiteindelijk via de VvE van de Parnassusflat een buitenkraan weten te installeren, maar dat was pas in juni. In ieder geval konden we toen tenminste een deel van de border zelf sproeien. Echter, een deel van de planten had toen al erg geleden onder de droogte. Een ander probleem was de overlast van konijnen. Er zitten namelijk heel veel konijnen in de buurt en die aten werkelijk alles op, ook de planten waar ze volgens het boekje niet van zouden houden. Een derde probleem was de grondkwaliteit. Een deel van de grond was van slechte kwaliteit: erg arm en zanderig. Door het vocht en de nieuwe planten wordt de bodem inmiddels wel wat beter, maar komende winter moet er op de slechte stukken nog wel wat compost en voeding aangebracht worden. Verder waren er nog wat kleine problemen, zoals schoolkinderen die door de aanplant fietsten en mensen die hun hond lieten poepen in de beplanting. Dat laatste werd minder naarmate de beplanting hoger werd en door het plaatsen van een hekje aan een kant blijven de scholieren nu ook uit de borders.

Deelnemers

De aanplant hebben we met een grote groep van ruim 20 mensen gedaan. Van de 20 enthousiaste medetuinders op de lijst zijn er nu ca. 8 mensen die met regelmaat in de tuin werken. Een paar mensen zijn om diverse redenen afgehaakt, een ander deel komt incidenteel. Het oorspronkelijke idee was om met z’n allen een vaste werkdag af te spreken, maar dat blijkt in de praktijk erg lastig. Tot nu toe gaat het incidenteel: iemand doet een voorstel en een of meerdere mensen werken dan mee. We hebben groepsemail hiervoor, maar dat werkt nog niet optimaal. Wat goed is om te merken is dat als we aan het werk zijn, er af en toe mensen stoppen om te vertellen hoe mooi het geworden is en dat ze misschien wel mee willen helpen. Zodoende heb ik inmiddels al een paar mensen aan de lijst kunnen toevoegen. Ik heb de verwachting dat naarmate alles zich verder ontwikkelt en er een duidelijke structuur en infrastructuur ontstaat, er nog meer mensen enthousiast worden en zullen aanhaken. In het begin was het moeilijk om te zien wat het kan worden, maar als er eenmaal iets staat is het makkelijker om het idee te snappen en mee te doen. Een ander aspect is de tuin- en plantenkennis. Niet iedereen heeft evenveel kennis van planten. Daarom is het wel handig dat er op werkmomenten iemand bij is die voldoende plantenkennis heeft.

Het ontwerp

Er zijn 11 groenstroken die onderverdeeld zijn in een paar plantengroepen. Iedere plantengroep heeft zijn eigen planten en karakter, en er zijn een paar blikvangers. Door sommige soorten overal terug te laten komen en door kleurgebruik en identieke vorm van de groepen ogen alle vakken samen toch als een geheel. Achterliggende gedachte is om de buurt te veranderen in een verzorgde bloeiende tuin die een eenheid vormt, maar wel met verschillende onderdelen om wat karakter en variatie aan te brengen in de wijk. In totaal gaat het om 10 plantenvakken, ca. 580 m2.

Al met al is het nu een erg mooi project. Het kostte weliswaar veel meer tijd dan in eerste instantie gedacht, maar iedereen is er blij mee en de buurt is er een stuk gezelliger op geworden

Onderzoek toont positief effect buurtmoestuin aan

Een bericht van Duurzaamnieuws.nl Buurtmoestuinen (stadslandbouw) kunnen bijdragen aan de gezondheid van bewoners en de kwaliteit van de leefomgeving. Door in deze moestuinen te werken bewegen mensen meer en eten ze meer zelfgekweekte groente en fruit. Er zijn ook aanwijzingen dat stress afneemt en (meer) sociale contacten in de buurt ontstaan. Dat blijkt uit onderzoek door het RIVM.

Vereniging Actatuin Zoekt Leden

De Vereniging Actatuin beheert de tuin van het Actagebouw. Zij werken volgens de permacultuur, maar leden hebben een grote vrijheid.

Lidmaatschap kost 95 euro per jaar. Leden krijgen daarvoor ruime tuinvakken, de mogelijkheid om mee te denken en beslissen over de tuin, en de vrijheid om verantwoordelijkheid te nemen of delen voor een van de vakken,  plus gratis workshops en cursussen.

Zij zitten bij het Actagebouw, Louwesweg 1.

Heb je belangstelling? Op donderdagavond 26 november 2015 is men welkom op Roelof Hartstraat 36-1 voor een eerste winteroverleg. Tel. 06-28062128, Maurice Maarssen.

Leer bomen (her)kennen

Ingezonden activiteit

Je kennis van bomen en struiken vergroten? Geef je dan nu op!

De Nederlandse Dendrologische Vereniging geeft vanaf maart 2016 cursussen bomenkennis voor geïnteresseerde liefhebbers, boomverzorgers, hoveniers, tuin- en landschapsarchitecten en medewerkers van overheden. Krijg inzicht in de (on)mogelijkheden van diverse bomen en struiken. Cursisten ontvangen onder voorwaarden aan het eind van een cursus een NDV-getuigschrift.

Locaties: (A+B)Velp (Hogeschool Larenstein), Amsterdam (Arboretum De Nieuwe Ooster), Zwijndrecht (Arboretum Munnikepark) of (C)Doorn (Von Gimborn Arboretum) of binnen uw eigen organisatie.

Je kunt kiezen uit drie cursussen (start: maart; einde: oktober)

• A-cursus: Inleiding tot de Dendrologie: het veel toegepaste sortiment (12 dagdelen van 3 uur)
• B-cursus: Dendrologie voor gevorderden: meer praktisch van aard (6 dagdelen van 3 uur en 3 zaterdagen van 6 uur)
• C-cursus: Vervolgcursus dendrologie: meer theorie (6 zaterdagen van 6 uur)

Ervaren, gemotiveerde en enthousiaste dendrologen als docent. Les binnen én buiten.
Een cursus gaat door bij minimaal 12 cursisten. Het maximum per cursus is 20 cursisten. Kosten: € 375; NDV-leden: € 335. (NDV lidmaatschap: € 45 per jaar)

In overleg kan ook een Cursus op Maat worden verzorgd voor een groep, bedrijf of Arboretum-vrijwilligers. Inhoud en prijs in overleg.

Voor meer informatie en opgave: www.dendrologie.nl of gertrude.vd.kleijn@dendrologie.nl (T 070-5141127).

Dag van de stilte

In het kader van De dag van de Stilte op zondag 25 oktober is er in het Vondelpark een Stilte festival georganiseerd waar de Stiltewandeling op de Koeienweide een onderdeel van uitmaakte. Speciaal voor deze dag heeft natuurgids Francis van Campenhout een extra vroege Stiltewandeling georganiseerd. Deze wandeling was tevens de ‘aftrap’ van alle andere activiteiten die gedurende de dag in het Vondelpark zijn georganiseerd. Onderstaand de ervaringen van Francis de weken voorafgaand.

20 september

Rustig loop ik over de weide en ga even op een stammetje zitten om van de stilte op de weide te genieten. Mijn billen raken nog maar net het stammetje als een nijlgans mij toe gakt. De gans zit op een hoge afgezaagde boomstam en lijkt op een haan die hoog van de toren aan het kraaien is. Ik probeer nog een foto van hem te maken als ik opgeschrikt word door een voorbijschietende rode staart. Het eerste dat er in mij opkomt is de gedachte van een vos. Geruisloos sluip ik richting het rood dat zo even aan mij voorbij zag schieten. Zou het? Het volgende moment sta ik oog in oog met een grote rode kater. De kater is prachtig, toch ben ik een beetje teleurgesteld dat de rode staart niet aan een vossenlichaam vast zat. Wie weet heb ik volgende keer meer geluk.

4 oktober

De weide is versierd met spinneraggen. Overal hangen de webjes te kust en te keur. Ik geniet ervan en maak dankbaar gebruik van de mogelijkheid om de met dauwdruppeltjes gevulde draadjes in beeld te brengen. Ik word vandaag vergezeld door een filmmaker die samen met zijn dochter net als ik van de stilte en schoonheid aan het genieten is. Er word gefluisterd op de weide. Stttt… probeer ik nog, maar een enthousiast hart valt niet te sussen.

18 oktober

Langs de slootkant van de Koeienweide rennen hordes marathonliefhebbers in snelle vaart voorbij. De kleurige pakjes fleuren de buitenkant vrolijk op. Wij (de stiltewandelaars) gaan gewoon ons gang en laten ons niet afleiden door de festiviteiten in het Vondelpark. Mijn ogen speuren naar schatten en ik ontdek verschillende mosjes op het hout, dan ruik ik een heerlijke sinaasappellucht aan mijn neus voorbij trekken en vraag mij nieuwsgierig af waar deze lucht vandaan zou komen. Ik loop rustig verder, als ik vanuit mijn ooghoek de verklaring vind van deze geursensatie. Op een beschutplekje zit een stiltewandelaar te genieten van haar fruit. Haar ontbijtje verklaarde ze later, daar was ze nog niet aan toegekomen. Samen moeten wij hier smakelijk om lachen.