Het verhaal van de Bloeiende Borders Anrooijbuurt

Een groep enthousiaste buurtbewoners heeft het afgelopen jaar (2015) groenstroken in de Anrooijbuurt (Zuidas) ingericht met bloemrijke borders. Zij onderhouden die nu gezamenlijk. Hierbij verslag van initiatiefnemer Diederik Schwaanhuyser over hoe dit project tot stand is gekomen en hoe blij iedereen er mee is en hoe de buurt een stuk gezelliger en aangenamer is geworden. Kijk ook eens op de website van de bewonersgroep: Anrooijbuurt Gardens.

De aanzet

Najaar 2014 is de Pieter van Anrooijstraat opnieuw ingericht en lagen er ineens een aantal nieuwe groenstroken kaal.  Dit gaf mij het idee om met medebewoners iets bijzonders te gaan proberen: gezamenlijke groene buurtborders.

Ik woon in de Anrooijbuurt. Door mijn werk (ik ben hovenier/tuinontwerper en NME-docent bij de gemeente Den Haag) heb ik ervaring met zowel ontwerpen als met het onderhouden van tuinen en  met het werken met groepen mensen in het groen. Het leek mij mooi als ik mijn kennis kon gebruiken om met de buurt de kale borders in te richten en te onderhouden. Ik wilde zo het groen veel mooier maken en bovendien wat meer sociale reuring in de buurt creëren.

In januari 2015 ben ik naar de gemeente gestapt en heb mijn voorstel neergelegd. In de kern kwam het hier op neer:

“Er is een aantal nieuwe plantenvakken aangelegd en aantal bestaande vakken is er zo slecht aan toe dat ze sowieso moeten worden aangepakt. Als ik een groep buurtbewoners bij elkaar krijg kunnen wij dan het onderhoud van deze borders overnemen?”

De kerngedachte hierbij was dat wij het onderhoud op ons zouden nemen en dat wij in ruil daarvoor zelf mogen kiezen wat erin gezet wordt. De gemeente zou dan het plantmateriaal leveren en voor eventuele grondverbetering zorgen. Deze kosten zouden sowieso gemaakt moeten worden. De planten die wij erin zetten zijn weliswaar misschien iets duurder, maar dat wordt dan weer gecompenseerd door dat er nu geen onderhoudskosten meer zijn.

Het begin

In januari heb ik bij alle buurtbewoners een briefje in de bus gedaan met mijn plan. Daar kwamen ca. 20 geïnteresseerden uit. Met deze mensen ben ik naar de gemeente gegaan met het plan. De wijkmanager stond positief tegenover ons idee, ook vanuit de gedachte van buurtparticipatie, maar er was al wel een opdracht gegeven aan een hovenier (Wieringen Prins) om het terrein in te planten. Dat werd toen omgebogen. Zij  zouden  nu de planten leveren en zouden ons ondersteunen. Wij mochten aan de slag! De gemeente zou de planten leveren en de grond plantklaar maken. Wij zouden met een plantenlijst komen.

Er waren echter wel een paar voorwaarden:

1. Het moest een ontwerp worden dat, mocht de gemeente het weer terug in beheer krijgen, het niet te ingewikkeld zou zijn in onderhoud. Dat betekende  duidelijke groepen en niet te kwetsbare planten.
2. We hebben de verplichting het netjes te onderhouden. Dit betekent concreet beeldkwaliteiteis B of meetlat 6, conform de gemeentelijke normen.

Daarnaast hebben we met hulp van Natuur&Milieuteam Zuid een subsidie aangevraagd voor alle materialen en bijkomende kosten. NMTzuid bleek daarbij ook een grote steun bij het leggen van de contacten binnen de gemeente en regelde geregeld allerlei zaken.

Op basis van het animo van de buurtbewoners en het aantal vrijwilligers heb ik een inschatting gemaakt van  de hoeveelheid m2 die wij aan onderhoud aan zouden kunnen en vervolgens heb ik een ontwerp gemaakt. Enkele vakken zouden  vaste plantenborders worden. Deze zijn het meest arbeidsintensief. Enkele andere vakken zouden aangeplant worden met heesters en onderbeplanting van zodenvormende vaste planten. Dat is wat minder werk. Ik heb vervolgens in overleg met de gemeente een plantenlijst opgesteld. De beplanting moest aan de volgende criteria voldoen: makkelijke duidelijke planten, stevig, droogte resistent, deels schaduw resistent, antikonijn, lang bloeiend en deels wintergroen. Dat was al met al best een  uitdaging. Voor het aanplanten zouden we ondersteuning krijgen van de hovenier (Wieringen Prins). Wij zouden zelf de vaste plantenborders aanplanten en de hovenier zou de borders met de heesters en nog twee gemengde vakken aanplanten. De hovenier zou ook de beplanting leveren.

Aanplant

Op 25 april 2015 was het zover, we zijn gaan planten. Op één dag moesten er ca. 1.500 planten de grond in. De uitdaging was om het werk zo te verdelen dat alle 25 vrijwilligers die dag tegelijk aan het werk zouden zijn en alles makkelijk te vinden zou zijn voor iedereen zonder plantenkennis.

Ik had van tevoren een klein draaiboekje gemaakt: Er was voor iedere border een plattegrond en een aantallenlijst. De plattegrond bestond uit een schematische indeling van welke soort waar moest komen. Vooraf gaf ik een korte uitleg, zodat iedereen op de hoogte was  van de basisgedachte van het ontwerp, vooral hoe de groepen gemaakt zouden gaan worden, de grootte van de plantgroepen (ca. 1 a 2 m2 ), organische vormen, de lage soorten aan de rand, verschillende vormen, een lint erin etc.

Vervolgens ging 1 persoon meteen aan de slag om aan de hand van de plattegrond per border met een stok vakken in het zand te tekenen. Vervolgens zette deze persoon van iedere soort 1 plantje in dat vak, als voorbeeld. Ondertussen was de rest bezig om de planten per border uit te sorteren en klaar te zetten. Toen dat klaar was kon er geplant worden. Een deel van de mensen zette de plantjes (ca. 7 per m2) uit en verdeelde de planten mooi over alle vakken en de planters plantten vervolgens in. Toen alles eenmaal uitgezet was ging iedereen aanplanten. Op deze manier ging het zeer efficiënt en was iedereen tegelijk aan het werk. In drie uur zat alles erin!! Drie weken daarna heeft de hovenier de andere borders aangeplant.

Problemen

We hadden in het begin drie problemen: droogte, konijnen en de grondkwaliteit. Het voorjaar van 2015 was uitzonderlijk droog en een deel van wat we aangeplant hebben is verdroogd. Er was een afspraak dat de hovenier water zou geven, maar dat was zo weinig en incidenteel dat het niet veel zin had. We hebben uiteindelijk via de VvE van de Parnassusflat een buitenkraan weten te installeren, maar dat was pas in juni. In ieder geval konden we toen tenminste een deel van de border zelf sproeien. Echter, een deel van de planten had toen al erg geleden onder de droogte. Een ander probleem was de overlast van konijnen. Er zitten namelijk heel veel konijnen in de buurt en die aten werkelijk alles op, ook de planten waar ze volgens het boekje niet van zouden houden. Een derde probleem was de grondkwaliteit. Een deel van de grond was van slechte kwaliteit: erg arm en zanderig. Door het vocht en de nieuwe planten wordt de bodem inmiddels wel wat beter, maar komende winter moet er op de slechte stukken nog wel wat compost en voeding aangebracht worden. Verder waren er nog wat kleine problemen, zoals schoolkinderen die door de aanplant fietsten en mensen die hun hond lieten poepen in de beplanting. Dat laatste werd minder naarmate de beplanting hoger werd en door het plaatsen van een hekje aan een kant blijven de scholieren nu ook uit de borders.

Deelnemers

De aanplant hebben we met een grote groep van ruim 20 mensen gedaan. Van de 20 enthousiaste medetuinders op de lijst zijn er nu ca. 8 mensen die met regelmaat in de tuin werken. Een paar mensen zijn om diverse redenen afgehaakt, een ander deel komt incidenteel. Het oorspronkelijke idee was om met z’n allen een vaste werkdag af te spreken, maar dat blijkt in de praktijk erg lastig. Tot nu toe gaat het incidenteel: iemand doet een voorstel en een of meerdere mensen werken dan mee. We hebben groepsemail hiervoor, maar dat werkt nog niet optimaal. Wat goed is om te merken is dat als we aan het werk zijn, er af en toe mensen stoppen om te vertellen hoe mooi het geworden is en dat ze misschien wel mee willen helpen. Zodoende heb ik inmiddels al een paar mensen aan de lijst kunnen toevoegen. Ik heb de verwachting dat naarmate alles zich verder ontwikkelt en er een duidelijke structuur en infrastructuur ontstaat, er nog meer mensen enthousiast worden en zullen aanhaken. In het begin was het moeilijk om te zien wat het kan worden, maar als er eenmaal iets staat is het makkelijker om het idee te snappen en mee te doen. Een ander aspect is de tuin- en plantenkennis. Niet iedereen heeft evenveel kennis van planten. Daarom is het wel handig dat er op werkmomenten iemand bij is die voldoende plantenkennis heeft.

Het ontwerp

Er zijn 11 groenstroken die onderverdeeld zijn in een paar plantengroepen. Iedere plantengroep heeft zijn eigen planten en karakter, en er zijn een paar blikvangers. Door sommige soorten overal terug te laten komen en door kleurgebruik en identieke vorm van de groepen ogen alle vakken samen toch als een geheel. Achterliggende gedachte is om de buurt te veranderen in een verzorgde bloeiende tuin die een eenheid vormt, maar wel met verschillende onderdelen om wat karakter en variatie aan te brengen in de wijk. In totaal gaat het om 10 plantenvakken, ca. 580 m2.

Al met al is het nu een erg mooi project. Het kostte weliswaar veel meer tijd dan in eerste instantie gedacht, maar iedereen is er blij mee en de buurt is er een stuk gezelliger op geworden

replies are closed