Help de huismus in de stad

De Huismus

De huismus (Latijnse naam: Passer domesticus) was heel lang de bekendste vogel van het land. De huismus staat sinds 2004 op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels en in ook Amsterdam is het aantal mussen sinds de jaren zeventig teruggelopen.

De belangrijkste leefomgeving van de huismus is daar waar mensen wonen. Huismussen zijn, net als gierzwaluwen, rotsbroeders: ze bouwen hun bolvormige nestjes van strootjes onder daken en in kieren en spleten van gebouwen. Als ze het naar hun zin hebben, blijven ze jarenlang op dezelfde plaats, trekken doen ze niet. De laatste jaren is het aantal broedparen van de huismus in alle grote steden schrikbarend afgenomen. Hoe dat komt weten we niet precies. Door gebrek aan insecten? Te weinig nest- of slaapgelegenheid? Zijn het onze nieuwbouwhuizen die geen gaatjes of spleetjes meer hebben? Of zijn we te netjes?

Wat kun je doen om de mus te helpen?

Stichting Mussen Toevlucht

Het is altijd fijn om mussen in de tuin te hebben!Wat hebben huismussen nodig;

  • Alles dat je voor ze doet graag in meervoud, want huismussen leven samen in een kolonie;
  • Voedsel, gemengd zaadvoer voor kleine tuinvogels, jaarrond. Geef geen brood en zeker geen rijst, ongekookt/gekookt.
  • Voedsel, insecten/meelwormen, vooral in het broedseizoen.
  • Schoon drinkwater, niet dieper dan 1 a 2 cm.
  • Schoon badwater, idem.
  • Goede schuilgelegenheid tegen roofvogels en katten (dichte struiken).
  • Veilige slaapplaatsen voor mannetjes, juvenielen en ongepaarde vrouwtjes (grote, dichte boom waar geen kat in kan).
  • Nestgelegenheid, jaarrond, niet in de volle zon
  • Zandbad van zilverzand.
  • Grit (maagsteentjes), jaarrond.
  • Allerlei soorten groenten, fruit, bladeren, knopjes, vruchten, alleen geen banaan.

En dit alles vlakbij dichte beschutting, zoals dichte struiken, of prikstruiken zoals de Vuurdoorn, en over een zo klein mogelijk gebied verspreid, niet groter dan 10 meter.

Omdat huismussen koloniebroeders zijn komen ze ook vaak tegelijk (in groepjes). Bovendien moet alles zo snel mogelijk gebeuren vanwege hun veiligheid. Het zijn kleine prooidiertjes die onderaan in de voedselketen staan, waardoor ze veel natuurlijke vijanden hebben. Dus het liefst komen ze allemaal tegelijk snel eten, drinken, badderen en stofbadderen. Zo kunnen ze voor elkaar opletten, en zijn ze ook zo snel mogelijk weer weg.Ook help je huismussen door je tuin of balkon vrij te houden van katten.
Het is ook belangrijk om (grote) ramen te beplakken met vogelstickers. Vogels zien tijdens het vliegen niet dat ze een ruit naderen, ze begrijpen het concept glas niet. Stickers kunnen voorkomen dat vogels zich tegen je raam te pletter vliegen, zeker in stress als ze wegvliegen voor een roofvogel. Als je dat niet mooi vind bestaat er tegenwoordig zelfs raamverf in een speciale stift en stickers die onzichtbaar zijn voor het menselijk oog, maar dat vogels prima zien en dit voorkomt ongelukken (birdpen en transparante stickers).
Ook met het ontharden van je (voor)tuin, vergroot je de biodiversiteit. Hoe meer tegels eruit en groen erin, hoe beter het is. Ook voor de afvoer van harde regen en verkoeling op de hete dagen. Door de biodiversiteit te vergroten draag je ook meteen bij aan het verbeteren van het klimaat, en alle kleine beetjes samen maken een groot verschil. Leuk om te doen!
Eet je wel eens pompoen of meloen? Laat de pitten drogen en rijg er kettingen van en hang ze in de bomen voor de mussen.
(Geplaatst met toestemming van Stichting de Mussen Toevlucht)

Weet je waar mussen broeden?

Omdat mussen koloniebroeders zijn die elk jaar op dezelfde plaats broeden, zijn ze erg afhankelijk van hun broedplaatsen. Sinds 2017 zijn de broed- en verblijfplaatsen van de mus daarom het hele jaar door beschermd in de Wet natuurbescherming (Wnb) Dat beschermen lukt nog beter, als we weten waar ze broeden. De gemeente telt de broedplaatsen en zet dat op de kaart Broedplaatsen van zwaluwen, mussen en spreeuwen.

Sla alarm: eerste hulp bij mussencalamiteit

Op veel plaatsen verrijst nieuwbouw of wordt er verbouwd zonder dat er – vaak door onwetendheid – voor nieuwe nestvoorzieningen wordt gezorgd. Daarom is het zo belangrijk dat jij en wij weten waar mussen broeden.
De Omgevingsdienst Noord-Holland Noord (OD NHN) kan wanneer de Wet natuurbescherming (Wnb) wordt overtreden – eventueel met de hulp van de politie – het werk stilleggen en fikse boetes uitdelen aan bouwers of aannemers die de nesten vernielen (contactgegevens). Voor een snelle actie bel je Handhaving (14020) als je ziet dat mussen niet bij hun nest kunnen of dat nesten worden verwijderd of vernield. Het lijkt erop dat dit niet meer klopt. We zoeken uit waar je dan wel terecht kunt.

Verbouwen, wat dan?

Hoe werkt dat als je wilt bouwen of een verbouwen en er zitten beschermde mussen, kijk daarvoor op dit schema:

Leuke en nuttige links

Via de onderstaande linkjes kun je aanvullende informatie over (de bescherming van) mussen vinden:

Beschikbare folders:
In deze folder lees je met welke planten je de tuin aantrekkelijk maken voor mussen.

En dit is een recente mussenfolder van onze Belgische buren.